<<Զարմանալի մի աշխարհ է մանկական աշխարհը․ ափսո՜ս, որ մարդ խելահաս եղած ժամանակ՝ է՛լ չի կարողանում մտնել այդ աշխարհը, որ իր առաջվան լսածները մեկ անգամ էլ լսե։ Ամենայն ինչ, որ մանկության ժամանակ մոտիկ էր, մեծացած ժամանակ հեռանում է. ինչ որ հեշտ էր՝ դժվարանում, ինչ որ պարզ և հասկանալի էր՝ խավարում է և անըմբռնելի դառնում։ Ինչքան հիմա ես հիշում եմ, մանկությանս ժամանակ մեզ համար ոչ մի վերացական բան չկար, ամենայն ինչ տեսանելի և շոշափելի էր>>։
Իմ կարծիքով սա նշանակում է, որ երբ մարդը մեծանում է նա մտածում է կարիերայի մասին, մոռանում է հաճույք ստանալ կյանքից։ Մեծերը ուզում են վերադառնալ իրենց երեխա ժամանակները, իսկ երեխաները ուզում են շուտ մեծանալ։ Պետք է սիրել կյանքի ամեն վարկյանը։
Էպոսը հունարեն բառ է, նշանակում է խոսք, ասք, պատմություն։ Այն վիպական բանահյուսության տեսակ է, որը կազմված է վիպական, ավանդություններից ու զրույցներից։ Աշխարհի մյուս ժողովուրդների նման հայ ժողովուրդն էլ ունի իր էպոսը ՝ հերոսավեպը, որը գլխավոր հերոսի անունով կոչվում է «Սասունցի Դավիթ»։ Հայ ժողովրդի ավանդության մեջ էպոսն ունի մի քանի անուն։ Այն առաջին հերթին կոչվում է «Սասնա ծռեր»։
«Սասունցի Դավիթ» էպեսը բաղկացած է չորս ճյուղերից ՝ «Սանասար և Բաղդասար», «Մեծ Մհեր», «Սասունցի Դավիթ» և «Փոքր Մհեր»։ Էպոսի նշված ճյուղերը չորս սերունդների ամբողջական պատմություն են։ Այն սկսվում է ծագումից, Սասունի հիմնադրումից և ավարտվում տոհմի վերջին ներկայացուցիչ ՝ անմահ Մհերի ՝ ժայռի մեջ փակվելով։ Էպոսում ներկայացված են 8-րդ դարի դեպքեր(900ական թվականներ, այդ ժամանակ Հայաստանում իշխում էր Բագրատունի արքայատոհմը), երբ հայ ժողովուրդը պայքարել է արաբների դեմ: Ժողովուրդը հերոսներին ստեղծել, նրանց մեջ տեսնելով հաղթանակ, պաշտպանություն:
Реклама
«Ծուռ» բառը հայերենում ունի մի քանի նշանակություն՝ խենթ, խելահեղ, քաջ, ազնիվ-միամիտ: Սա հիմնական բառն է, որը ընդհանուր է էպոսի հերոսներից բոլորի համար: Այս բառը գործածված է իսկական սիրով ու փաղաքշանքով, որովհետև այդ բառի մեջ էր հային բնորոշ ազնվությունն ու բացսիրտ լինելը: Էպոսի հերոսները տարբերվում են իրարից, նրանցից յուրաքանչյուրն ունի իրեն բնորոշ հատկություններ, սակայն նրանց ընդհանուր գիծը՝ քաջությունն է, խաղաղությունը, մանկական ազնիվ բնավորությունը: Նրանք առասպելական հերոսներ են՝ սովորական մարդուց շատ ավելի հաղթանդամ, հսկա, օժտված են գերբնական ուժով, փառասեր չեն, չեն ուզում իշխանություն, հասարակ մարդկային հոգի ունեն, միշտ պատրաստ են օգնության:
Առաջին ճյուղ. «Սանասար և Բաղդասար»
Հայոց աշխարհում թագավոր էր Գագիկը և ամբողջ հայոց աշխարհով լավ ու բարի թագավորի համբավ էր վայելում:Հայ ժողովուրդը նրան շատ էր սիրում: Այդ ժամանակ Հայաստանը հարկ էր վճարում Բաղդադի խալիֆային/արաբական թագավոր/: Մի օր Բաղդադի խալիֆի ուղարկած հարկահանները(հարկ՝ գումար, ինչ-որ նյութական արժեք հավաքող), որ եկել էին հերթական հարկը տանելու, տեսնում են Գագիկի դստերը՝ չքնաղ Ծովինարին, և աղջկա գեղեցկության մասին պատմում են իրենց խալիֆին: Այս մասին, որ լսում է խալիֆը, ուզում է ամուսնանալ արքայադուստր Ծովինարի հետ և Գագիկ թագավորից պահանջում է նրան կնության տալ, եթե չհամաձայնի, ապա պատերազմ կսկսի Հայաստանի դեմ: Գագիկ թագավորը, ով քրիստոնյան էր, բնականաբար չէր կարող համաձայնել, որ իր միակ գեղեցկուհի աղջիկը, ամուսնանա ոչ քրիստոնիայի հետ և մերժում է խալիֆին: Այս ողջ պատմության մասին իմանում է Ծովինարը, և որպեսզի իր պատճառով արյուն չթափվի, ու անմեղ մարդիկ չզոհվեն, որոշում է ինքնակամ գնալ խալիֆի մոտ և նրա կինը դառնալ: Նրա համար խալիֆը հատուկ դղյակ է կառուցել տալիս: Ծովինարը շատ է կարոտում հորը, հայրական տունը, հայրենիքը, հաճախ է դուրս գալիս զբոսանքի և մի անգամ էլ, երբ զբոսնելիս է լինում, շատ է ծարավում, և խնդրում է աստծուն, որ աղբյուր բխեցնի, և նա ժայռից բխած աղբյուրից՝ Կաթնաղբյուրից երկու բուռ ջուր է խմում՝ մեկը լրիվ, մյուսը՝ կես: Ջուրը խմելուց հետո նա մայրանում է, ունենալով երկու տղա՝ Սանասար և Բաղդասար անուններով: Լրիվ բռից ծնվում է Սանասարը, կես բռից՝ Բաղդասարը: Տղաները օրեցօր ուժ են առնում, հզորանում, և խալիֆը սկսում է վախենալ նրանցից, մտածում է, որ մի օր կհզորանան ու իր գահը ձեռքիցը կառնեն, իրենց մորն էլ կազատեն: Այս վախը սրտում ունենալով, նա տղաներին որոշում է սպանել, բայց հակառակն է լինում և նրանք են խալիֆին սպանում ու իրենց մորն ազատագրում: Որոշում են հետ դառնալ պապական երկիր: Ճանապարհին տղաները անցնում են այն աղբյուրի կողքով, որից իրենց մայրը ջուր էր խմել ու ծնել իրենց: Սանասարը իրեն նետում է ջուրը, և ջրի միջից դուրս է գալիս ավելի հզորացած ու իր հավատարիմ ձիու ՝ Քուռկիկ Ջալալու վրա հեծած, Թուր Կեծակին էլ կողքը կապած: Հայրենիքում հիմնում իրենց բերդը՝ Սասունը, հզորացնում ու շենացնում այն։ Սանասարն ամուսնանում է Դեղձուն-Ծամի հետ։ Ունենում են 3 զավակ՝ Մհերը, Ձենով Օհանը և Վերգոն։
Փայտփորները միջին կամ փոքր չափսերի թռչուններ են․ որոնք ապրում են ծառեր վրա։ Հայտնի է փայտփորների 209 տեսակ, բայց Հայաստանում կա ընդամենը 7 տեսակ՝ կանաչ փայտփոր, վիզգցուկ, միջին փայտփոր, սև փայտփոր, խայտաբղետ փայտփոր, սպիտակամեջք փայտփոր և սիրիական փայտփոր։ Փայտփորների մարմնի չափը դա՝ 8-50 սմ է։ Փայտփորի լեզուն շատ եկար է։ Նրան նրանց լեզուները մցնում են ծառի մեջ, որ վերցնեն նրանց սնունդը։ Նրսնց լեզուն տեղավորվում է նրանց գլխի մեջ։
Եթե անտառում լսվում է փայտփորի թխկթխկոցը դա նշատակում է, որ վնասատու կենդանիները ոչնչացնում են, բայց ծառը շարունակում է ապրել։ Եթե նույնիսկ ծառը չորացել է, վնասատու միջատները չեն տարածվի առողջ ծառերի վրա։ Փայտփորները իրենց կտուցով հատվածում են ծառին, որպեսզի բուն սարգեն։
Paul was a very rich man, but he never spent any of his money. He was scared that someone would steal it. He pretended to be poor and wore dirty old clothes. People laughed at him, but he didn’t care. He only cared about his money. One day, he bought a big lump of gold. He hid it in a hole by a tree. Every night, he went to the hole to look at his treasure. He sat and he looked. ‘No one will ever find my gold!’ he said. But one night, a thief saw Paul looking at his gold. And when Paul went home, the thief picked up the lump of gold, slipped it into his bag and ran away! The next day, Paul went to look at his gold, but it wasn’t there. It had disappeared! Paul cried and cried! He cried so loud that a wise old man heard him. He came to help. Paul told him the sad tale of the stolen lump of gold. ‘Don’t worry,’ he said. ‘Get a big stone and put it in the hole by the tree.’ ‘What?’ said Paul. ‘Why?’ ‘What did you do with your lump of gold?’ ‘I sat and looked at it every day,’ said Paul. ‘Exactly,’ said the wise old man. ‘You can do exactly the same with a stone.’ Paul listened, thought for a moment and then said, ‘Yes, you’re right. I’ve been very silly. I don’t need a lump of gold to be happy!’
1.Прочитайте. Выделенные слова выпишите, поставьте вопросы к словам.
По полянке(по чему?) течёт шумный ручеёк. В траве(где?) скрипят кузнечики. Здесь много пёстрых(каких?)цветов. На цветах(где?) работают пчёлы. Густо разрослась дикая смородина. В смородине стоит кудрявая берёза(что?). А на берёзе (где?) свила гнездо птичка.
Хорошо летом! Холодной зимой мы часто вспоминаем о лете (о чем?).
2.Впишите окончания.
Старик-охотник жил в лесной избушкe.
Птичка сидела на моей ладошкe и не улетала.
Девочки плескались в речкe.
В воздухe стоит тишина.
Старик жил на озерe уже много лет.
Белка выскочила из клетки и в два прыжка очутилась на дереве.
У большого камня грелась на солнышке ящерица.
3.Из слов каждой строчки составьте и запишите предложения.
Ёжик, в, жил, у, доме, нас; Ёжик жил у нас в доме.
его, прозвали, Пушок, Мы; Мы его прозвали Пушок.
гулять, в, летом, Я, сад, Пушка, брал; Я брал Пушка летом гулять в сад.
по, бегал, Он, дорожке; Он бегал по дорожке.
лягушек, ловил, Он, жуков, и; Он ловил лягушек и жуков.
Мы, молоком, Пушка, кормили; Мы кормили Пушка молоком.
всю, прожил, у, зиму, нас, Он. Он у нас прожил всю зиму.
Прочитайте. Напишите полные ответы на вопросы.
Был яркий солнечный день. Мальчики пошли на ближний луг. Там они нарвали маме красивый букет цветов. В нём были белые ромашки, красный мак, желтый василёк и голубой колокольчик.
Мальчики принесли душистый букет домой и поставили его в большой кувшин.
Какой был день? Был яркий солнечный день.
Куда пошли мальчики? Мальчики пошли на ближний луг.
Что они нарвали? Там они нарвали маме красивый букет цветов.
Какие были цветы в букете? В нём были белые ромашки, красный мак, желтый василёк и голубой колокольчик.
Куда мальчики принеси букет? Мальчики принесли душистый букет домой и поставили его в большой кувшин.
К данным словам подберите существительные и запишите.
Արուճի քարավանատունը թվագրվում է 13-րդ դարով։ Միջնադարյան այս ճանապարհամերձ հյուրատունը գտնվում էր Բագրատունյաց մայրաքաղաք Անին և Դվինը իրար կապող ճանապարհին, որը Հայաստանով անցնող Մետաքսի ճանապարհի մի հատվածն էր։ Այս ճանապարհն անցնում էր Արարատյան հարթավայրի բնակավայրերով` պտտվելով Պարսկաստանի, Բյուզանդական կայսրության, Վրաստանից հյուսիս և Կասպյան ու Կենտրոնական Ասիայից արևելք ընկած տարածքներով։ Միջնադարյան իջևանատները կառուցվում էին մայրուղիների, առևտրային ճանապարհների վրա, մեծ քաղաքներում, վանքերում։ Դրանք մեծ նշանակություն ունեին միջազգային քարավանային առևտրի զարգացման համար։Իջևանատունը մեկ մուտք ունեցող լայն շինություն էր. մուտքի բացվածքն այնքան մեծ էր նախատեսված, որ դրանով անցնեին բեռնավորված կենդանիներ (ուղտ, ավանակ, ձի)։ Միաժամանակ այն պատսպարում էր նաև մարդկանց` քարավանապետերին և նրանց սպասավորներին։ Արուճի քարավանատան կենտրոնական սրահը նախատեսված էր կենդանիների համար (ամուր կերամաններով և ջրամաններով), մինչդեռ կողային սրահները նախատեսված էին տերերի ու սպասավորների համար։ Դատելով Հայաստանում պահպանված քարավանատների թվից և չափերից` դրանք մեծ կարևորություն են ունեցել և գտնվել են նշանավոր երթուղիների վրա։
